Grand Hotel Europa

Ilja Leonard Pfeijffer, Grand Hotel Europa. Uitgeverij De Arbeiderspers. Amsterdam 2018 

 

Samenvatting

Het boek bevat twee verhaallijnen. De gewone tekst betreft het verhaalheden en de gecursiveerde tekst vertelt over het verleden van Ilja met Clio. De verteller Ilja komt aan bij Grand Hotel Europa. De eerste die hij ontmoet daar is de jonge piccolo Abdul, die erg nieuwsgierig is waar Ilja vandaan komt. Hij is zelf een bootvluchteling  en zal in de loop van de roman steeds een stukje van zijn verleden prijsgeven. De volgende persoon die Ilja ontmoet is de majordomus Montebello die het hotel runt. Ilja komt er vooral om de geschiedenis met zijn ex-geliefde Clio te beschrijven en te werken aan zijn nieuwe roman over Europa.

Dan gaat Ilja terug naar het verleden en hij vertelt  over de eerste ontmoeting met Clio in de Italiaanse stad Genua. Het is een ontmoeting bij toeval, want ze zitten allebei bij een verkeerd getimede bijeenkomst, maar Clio maakt meteen een onuitwisbare indruk op Ilja. Clio krijgt via een kennis een aanbod om in Venetië een congres voor te bereiden en Ilja stimuleert dat en ze gaan tijdelijk in Venetië wonen.  De stad lijdt onder het massatoerisme en geeft de verteller de gelegenheid af te geven op het massatoerisme. Met een Nederlandse filmploeg die naar hem zijn gekomen vanwege zijn reputatie, maakt hij plannen om over de gehele wereld plaatsen te bezoeken die door het massatoerisme kapot worden gemaakt.

In het hotel ontmoet hij allerlei opmerkelijke gasten. Zo is er een Franse dichteres Albane die wel heel erg feministisch is en hem steeds die les leest. Ook dineert hij met een oudere gast Patelski, die ongezouten zijn mening geeft over de Europese identiteit. Europa leeft door zijn cultuur altijd in het verleden.  

Ilja vertelt verder over zijn leven met Clio. Clio wil ineens naar Malta, omdat ze al een hele tijd op zoek is naar het derde verdwenen schilderij van de Italiaanse schilder Caravaggio, die deze in de 16e eeuw als losprijs aan de Maltezers moest betalen. Ze heeft in historische bronnen een bewijs gevonden dat dit schilderij met  Maria Magdalena op Malta is te vinden is. Dat blijkt echter niet zo te zijn.

Vervolgens vertelt Abdul verder over zijn dramatische reis. Hij doet dat in de stijl van Aeneas, het enige boek dat hij een aantal keer heeft gelezen. Dan komt er een politieagent naar het hotel. De agent wilt weten of het verhaal van Abdul op waarheid berust. Het lijkt teveel op de geschiedenis van Aeneas. Ilja steunt Abdul en die zal zijn verblijfsvergunning wel krijgen. De majordomus Montebello komt erachter dat iemand van het personeel Abdul heeft aangegeven en hij ontslaat haar op staande voet.

Ilja gaat met Clio op vakantie naar zee. Volgens de nieuwe informatie van Clio zou daar de verdwenen Maria Magdalena wel eens verborgen kunnen worden gehouden. Maar ze vinden in een fort alleen een barbiepop. Ze zien ook dat een Nationaal park (Cinque Terre) in de buurt vervuild raakt door de stroom toeristen. Aan het einde van de vakantiereis ontmoet Ilja bij toeval een ex-geliefde Deborah Drimble, die hem vriendelijk toespreekt en die ook aardig doet tegen Clio. Dat leidt later in Venetië tot een felle ruzie met Clio, die Deborah een hoer vindt. Clio is dus ook nog eens heel erg jaloers.

Van Abdul hoort Ilja dat de Chinese eigenaar Wan de majordomus Montebello wil ontslaan. Maar Ilja organiseert een actie met verklaringen van Patelski en Albane. Wan gaat overstag en Montebello mag blijven. Ineens is de oude eigenares in de zaal, ze geniet heel erg van de muziek. De volgende dag is ze dood.

Clio krijgt weer via een kennis een aanbod om naar Abu Dhabi te komen. Ze kan een functie krijgen bij het opbouwen van de Arabische variant om het Louvre na te bouwen. Ze gaan samen weer op reis met het vliegtuig. Ilja vindt het dus niks. Maar Clio vindt hem een egoïst en stemt met het verzoek in. Ilja gaat alleen terug naar Venetië en is eigenlijk dakloos. Hij vertrekt naar Grand Hotel Europa.

Vanaf dit moment komen de twee verhaallijnen samen. De begrafenis van de oude eigenares die Europa heet,  wordt door veel invloedrijke mensen uit de politiek en de culturele wereld bezocht. Na afkoop neemt Montebello  Ilja  naar de kamer van de vrouw mee die Ilja nooit had kunnen vinden. Wat hij wel op die plek vindt, is de verdwenen Maria Magdalena van de queeste. Hij weet intuïtief meteen wat hij moet doen. Hij vertelt tegen Abdul dat hij naar Abu Dhabi vertrekt, naar de woestijn en dus terug naar Clio.

 

Verhaalanalyse 

Titelverklaring 

De titel is als volgt te verklaren. De naam van het hotel waar Ilja verblijft tijdens zijn reis is Grand Hotel Europa. Hier verblijft hij een geruime tijd om de geschiedenis met zijn ex-geliefde Clio te beschrijven en te werken aan zijn nieuwe roman over Europa. In het hotel ontmoet hij nieuwe mensen, zoals Abdul, Montebellon, Patelski en Albane die in het boek voorkomen.

Ondertitel

Echter bevat het boek geen ondertitel. 

Motto 

Het boek ‘Grand Hotel Europa’ bevat geen motto. 

Thema 

Liefdesrelatie: In de roman is een gepassioneerde liefdesrelatie te lezen tussen de twee hoofdpersonen Ilja en Clio. Ze ontmoeten elkaar bij toeval. Als vervolgens in het boek Ilja zijn ex-vriendin Deborah tegenkomt, wordt Clio jaloers en scheldt ze Ilja helemaal uit. Wanneer ze een aanbod krijgt om in Abu Dhabi mee te werken aan de opbouw van een tweede Louvre, kiest Clio voor zichzelf en wil daarvoor zelfs de relatie met Ilja op het spel zetten. Wat hij ook tegen haar zegt, er is eigenlijk geen goed antwoord mogelijk. Daarom verbreekt hij de relatie en gaat terug naar Europa. Hij neemt daarom zijn intrek in het Grand Hotel Europa om de herinneringen van hun liefdesrelatie op te schrijven wat hij met Clio heeft meegemaakt. Als het einde van het boek nabij is, vindt Ilja toch de verdwenen Maria Magdalena en hij besluit te gaan naar Abu Dhabi waar Clio zich bevindt.

Massatoerisme: In de roman is duidelijk te lezen dat Ilja zich ergert aan allerlei vormen van massatoerisme. Een voorbeeld hiervan is in de stad Venetië waar Ilja zelf gewoon heeft. Zo komen er cruiseschepen de haven binnen, bevinden zich dagelijks duizenden toeristen in de stad die voor een hoop puinhoop zorgen, de oorspronkelijke inwoners van de stad verplaatsen zich naar andere gebieden en de gewone winkels worden overgenomen door de Chinese winkels die allemaal goedkope spullen verkopen. De stad is dus eigenlijk meer aan het verzinken zoals Ilja het beschreef. Niet alleen Venetië wordt in verband gebracht met massatoerisme, maar ook Parijs met het bezoeken van het Louvre, Rome met het bezoeken van het Vaticaan en Giethoorn met de honderden Chinezen die er rondneuzen. In de wereld van het massatoerisme draait alles om het geld. Het massatoerisme is de inkomstenbron van een stad of land en zonder toeristen zou het een arm gebied zijn.

Motieven 

Kunstwereld: De kunstwereld is een belangrijk motief in deze roman. In dit roman is de Europese, en voornamelijk de Italiaanse, schilderkunst het belangrijkst, aangezien het verhaal zich voor een deel in en rondom Italië afspeelt op zoek naar het schilderij van Caravaggio. De zoektocht naar het derde verdwenen schilderij van Caravaggio is heel belangrijk in het verhaal, aangezien in het begin van het boek al door Clio over dit schilderij gesproken werd. Clio is kunsthistorica en denkt te weten waar het schilderij zich kan bevinden. Ondanks dat ze twee keer op zoek zijn gegaan, leidde dit uit tot niks. In het eind van het boek vind Ilja het schilderij in de kamer van Europa, de oude eigenares.

Heden en verleden: Ook het motief ‘heden en verleden’ is belangrijk in dit boek. Europa is namelijk in de cultuur verbonden met zijn culturele verleden en zoals in het boek beschreven staat behoort dit bij de Europese identiteit. Zonder het verleden zou Europa niks zijn, terwijl bewoners van andere continenten meer naar de toekomst kijken, zoals de Amerikanen en de Chinezen. Ook Abdul, de piccolo van Grand Hotel Europa, wil niks met zijn verleden te maken hebben. Volgens hem is het verleden gebeurd en wil hij alleen maar nog vooruit naar de toekomst kijken.

Tijd en ruimte

Het boek heeft twee verhaallijnen, namelijk een verhaallijn van het heden en een verhaallijn van het verleden met Clio. De verhaallijn van het heden speelt zich af in het jaar 2018, aangezien de hoofdpersoon Ilja in 2018 in Grand Hotel Europa aankomt en daar een tijdje verblijft om aan zijn boek te schrijven. De verhaallijn van het verleden met Clio is niet helemaal duidelijk wanneer het zich afspeelt, maar het zal tussen 2010 en 2018 geweest zijn. Dit is te lezen, omdat er bijvoorbeeld in dit verhaallijn de vluchtelingen voorkomen die via een boot naar Italië proberen te komen om uiteindelijk  een beter leven te kunnen krijgen in Europa. Ook moderne woorden bevinden zich in dit verhaallijn, zoals Burger King en Pradazonnebril.

Het verhaal bevat 26 hoofdstukken die weer onder te verdelen zijn in subhoofdstukken die met een cijfer aangegeven worden. De verhaallijn van het heden zijn meestal de oneven hoofdstukken, dus hoofdstuk 1, 3, 5 enzovoort. De verhaallijn van het heden wordt chronologisch verteld. Eerst komt Ilja aan bij het hotel en vervolgens ontmoet hij steeds meer mensen en komt hij steeds meer te weten over deze mensen. Ook komt hij door het verhaal ook meer te weten over het hotel en wordt het hotel gerenoveerd door de nieuwe eigenaar om meer toeristen, en voornamelijk Chinezen, te krijgen. De verhaallijn van het verleden met Clio bestaat dus uit de even hoofdstukken. In hoofdstuk twee wordt de ontmoeting van Clio en Ilja beschreven en vanaf dit moment wordt ook een chronologisch verhaal verteld.

De verhaallijn van het heden speelt zich eigenlijk alleen af in en rondom Grand Hotel Europa. De hoofdrolspeler Ilja heeft zijn intrek in het hotel genomen om een roman te kunnen schrijven. Zo worden in het boek over meerdere zalen gesproken die zich in het hotel bevinden en wordt er ook beschreven over de tuin van Grand Hotel Europa waar op een dag de fontein het weer ging doen. De verhaallijn van het verleden speelt zich op meerdere plekken af. Voor het grootste deel bevindt het zich in Italië. Eerst in Genua waar Ilja eerst woonde en Clio ontmoette, toen in Venetië waar Ilja en Clio naartoe verhuisde voor Clio haar werk en Pontevenere waar ze op zoek zijn gegaan naar het verdwenen schilderij. Ook zijn er andere plaatsen voorgekomen in het boek, zoals Giethoorn, Amsterdam en Skopje.

Vertelinstantie 

Gedurende het gehele verhaal is een enkelvoudige ik-vertelsituatie terug te vinden. In Grand Hotel Europa voert de schrijver Ilja Leonard Pfeijffer zichzelf als hoofdpersoon op en hij is dan ook de ik-verteller. Een voorbeeld van een zin die door de hoofdpersoon in het verhaal verteld wordt: “In de week voor ons vertrek las ik een bericht in de krant over een schip met voornamelijk Afrikaanse immigranten dat enke tientallen kilometers buiten de Libische kust was gekapseisd” (bladzijde 151) en “Het bericht over het ontslag van meneer Montebello als majordomus van Grand Hotel Europa had mij geschokt en verontwaardigd, maar ik kan niet zeggen dat het mij had verbaasd.” (bladzijde 499)

Personages 

Ilja is de verteller en de protagonist van de roman. Hij is vijftig jaar, schrijver van beroep en heeft veel succes gehad met de roman "La Superba" Hij krijgt een relatie met Clio die van adel is. Hij blijft altijd bescheiden in de relatie, juist omdat zijn partner Clio wispelturig is. Wanneer hij haar verlaten heeft, reist hij naar het Grand Hotel Europa om daar op papier te kunnen zetten hoe het met de relatie is gegaan. In het hotel ontmoet hij figuren met wie hij de discussie aangaat over de Europese identiteit, het probleem van het reizen en het massatoerisme. Ilja verzet zich daar flink tegen.

Clio Catteneo is jonge vrouw die kunstgeschiedenis heeft gestudeerd. Ze is van adellijke afkomst en zal later de titel markiezin mogen voeren. In het begin lijkt het de perfecte geliefde, maar Ilja leert gaandeweg ook haar andere kanten kennen. Ze is verbitterd vanwege het Italiaanse systeem waarin vriendjespolitiek een belangrijke rol speelt in het elkaar toespelen van de mooiste baantjes. Ze vindt dat ze wat haar opleiding en kennis betreft ook hoogleraar had kunnen zijn, maar die baan wordt aan een vriendje van een invloedrijk persoon gegeven. Ook reageert ze heel vaak onvoorspelbaar en krijgt Ilja vaak de schuld van iets wat hij in zijn onschuld heeft gezegd. Uiteindelijk kiest ze voor een baan in Abu Dhabi en laat Ilja alleen achter. 

Abdul is het eerste personage die Ilja in de roman ontmoet. Hij is een bootvluchteling die een baantje als piccolo heeft gekregen. Hij heeft in de tijd dat hij Italië is, slechts een boek, genaamd Aeneas, gelezen en het lijkt erop alsof hij de taal heeft geleerd door de klassieke taal die in dat boek heeft gelezen Abdul wil terugkijken naar zijn verleden, maar hij wil graag naar de toekomst kijken. 

Literaire vormen 

Het hoofdgenre van het boek is proza. 

 

Eindoordeel ☆☆☆☆

Ik vond het een interessant en meeslepend boek. Het boek ‘Grand Hotel Europa’ gaat in op de Europese identiteit, het probleem van het reizen over de hele wereld en het massatoerisme en om deze drie redenen wilde ik dit boek gaan lezen. Ik vond het interessant, omdat dit het eerste boek is wat niet alleen maar over liefde of over avontuur gaat, maar over onderwerpen die eigenlijk dagelijks voorkomen in de wereld, maar waar eigenlijk nooit stil bij wordt gestaan. Door het lezen van het boek krijg je een andere inkijk op verschillende soorten toeristen en over het reizen.

Het taalgebruik van de tekst is niet lastig, alleen bevonden zich in het boek Italiaanse namen en Italiaanse plaatsen die dan moeilijk waren om te kunnen lezen, maar deze namen waren niet heel relevant om het gehele verhaal te kunnen begrijpen. Tevens zijn de zinnen niet moeilijk opgebouwd, waardoor je gemakkelijk aan één stuk kan doorlezen. Echter bevat Grand Hotel Europa veel bladzijden, waardoor je niet heel snel een vooruitgang zag in het lezen.

Ik zou dit boek zeker aanraden aan familie en vrienden, omdat het een interessant boek is met een meeslepend verhaallijn en een interessante twist op het einde die je eigenlijk niet verwacht, aangezien dan het derde verdwenen schilderij van Caravaggio. Ook het taalgebruik is eenvoudig, op sommige Italiaanse namen na, en het lezen van de tekst gaat gemakkelijk, waardoor je gemakkelijk door het dikke boek komt.

 

Keuzeopdracht (Schrijf een toneeltekst van een boekfragment)

Hoofdstuk acht "Het Maltezer Mysterie" (onderdeel 2)  

Clio bevindt zich al op het podium (in de woonkamer) en Ilja komt het podium opgelopen.

Ilja:                                   Ik heb een vlucht en een hotel geregeld naar Malta!

Clio:                                 Weet je eigenlijk wel waarom we naar Malta gaan?

Ilja moet een beetje lachen  

Clio:                                 In eerste instantie gaan we om dat schilderij te bekijken van de onthoofding van Johannes de Doper                                             dat Caravaggio met het bloed van Johannes heeft gesigneerd. Maar wat ik je nog niet verteld, is dat                                               dat schilderij slechts een kleine schakel is in een keten van gebeurtenissen en deel uitmaakt van een                                             groot mysterie.

Ilja kijkt verbaasd naar Clio. Ilja en Clio zijn beide even stil.

Clio:                                 Zal ik het vertellen?

Ilja:                                   Ja (knikkend), Ik wil alles weten over het grote mysterie

Clio:                                 Het is een tamelijk lang en ingewikkeld verhaal, maar ik zal proberen het goed te vertellen.

Ilja:                                   Ik luister!

Clio:                                 (enthousiast) Ja, goed luisteren, want ik weet zeker dat het zult willen gebruiken voor je boek. Begin                                                haar maar een nieuw hoofdstuk, want wordt het belangrijk!

Ilja:                                   Alles wat hiervoor heeft plaatsgevonden, schrijf ik niet op, want ik schrijf niet over jou, dat weet je.                                                  Dat heb ik beloofd en wik weet dat je de naam van een muze hebt, maar het is tamelijk ongebruikelijk                                            voor Muzen om zich actief te bemoeien met de compositie van de werken waartoe zij inspireren.

Clio:                                 (Geïrriteerd) Ik ben een nieuw soort Muze. Een Muze 2.0. je moet me niet steeds onderbreken. Wil je                                              het verhaal horen of niet?

Ilja:                                   (krachtig) Ik luister!

Clio en Ilja bleven even stil en zullen verder gaan met het volgende hoofdstuk.

 

Bronvermelding 

- https://www.scholieren.com/verslag/zekerwetengoed/grand-hotel-europa-ilja-leonard-pfeijffer